Hoe komt iemand ertoe om heel anders te gaan leven dan de meeste anderen? Zonder goede reden besluit je toch niet geldloos, of in ieder geval in die richting, te gaan leven? Het hele systeem is nu gebaseerd op geld. Tegen de richting van het systeem in gaan is niet makkelijk.
Motivatie
Na wat nadenken heb ik besloten dat 'motivatie' het eerste punt is. Ik twijfelde even of 'principes' eerst moesten. Maar ik denk dat er eerst motivatie moet zijn voordat iemand kiest om principes te gaan volgen.
Ik vind het leuk om een woord te analyseren. Het woord 'motivatie' komt van een Latijns woord voor 'bewegen'. Het is dat wat iemand ertoe aandrijft in beweging te komen, zou je kunnen zeggen. Dat heet ook wel 'drijfveer', 'beweegreden', of 'aandrift'. Motivatie kan vanuit jezelf komen (intrinsiek) of van buitenaf (extrinsiek). Motivatie van buitenaf wordt ook 'stimulans' genoemd.
Bij 'motivatie' denk ik aan 'motief'. En 'motief' associeer ik met 'patroon'. Een patroon is een motief dat zich herhaalt. Je kunt gemotiveerd zijn om in je leven een patroon toe te passen van bepaalde (nieuwe) gewoontes, die je baseert op principes.
Principes
Een ander woord voor 'principe' is 'beginsel'. In de wetenschap betekent het 'grondwaarheid' (waaruit andere waarheden voortkomen). Je hebt 'het principe van …', dat is de manier waarop ... werkt. Als iemand zegt: 'in principe doe ik dat zo', dan bedoelt-ie dat het z'n gewoonte is om het op die manier te doen. Je kunt ook zeggen 'dat is tegen mijn principes', als je belangrijke redenen hebt om 't niet op die manier te doen.
Principes zijn een soort natuurwetten. Je hoeft ze niet vast te leggen in regels of wetten, het gaat gewoon zo. Toch worden principes vaak bezien als 'een manier', waarbij ook andere manieren mogelijk zijn.
Theorie en principe
De wetenschap beschouwt iets pas als waarheid als het bewezen is door wetenschappelijke onderzoeken. Al hebben mensen iets ervaren als een goed principe, de wetenschap gaat er dan nog niet van uit dat het 'dé waarheid' (het principe) is. Zoiets noemt de wetenschap 'een theorie' (aanname, stelling). De wetenschap onderzoekt alle mogelijke theorieën om er achter te komen hoe het wel en hoe het niet gaat. In de natuur- en scheikunde leidt zulk onderzoek meestal vrij snel tot resultaat. Maar dat geldt niet voor alle wetenschappen.
Neem bijvoorbeeld economie. Economen hebben manieren bedacht om met geld zaken te doen. Ze gaan er van uit dat de economie op die manier werkt. Hun theorie heeft al eeuwenlang best goede resultaten opgeleverd.
Er was echter geen rekening gehouden met bepaalde principes … Nu worden er allerlei (bij)verschijnselen merkbaar. Die verschijnselen vertonen zich niet rechtstreeks in het werkgebied van economen. Daarom gaan veel economen er (nog) niet van uit dat er iets niet klopt aan hun uitgangspunten.
Oké, genoeg (voorlopig) over wat er niet goed gaat. Ik wil het hebben over principes die verschillende mensen gebruiken als uitgangspunten in hun leven. De meeste zijn geen principes in de wetenschappelijke betekenis van het woord.
Voorbeelden van principes
Ik geef hier zomaar een lijstje van principes waarvan ik vind dat ze passen in mijn serie stukjes over 'Rijk zonder geld'. Er staan spreekwoorden bij, principes uit de bijbel en van de permacultuur. Willekeurig door elkaar:
'Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen'
'Geld moet rollen'
'Wie snel rijk wil worden blijft niet onschuldig'
'Wie leent is een slaaf van wie uitleent'
'Geven maakt gelukkiger dan ontvangen'
'Zorg voor de Aarde, zorg voor de mens, deel de overvloed'
'Maak je geen zorgen voor morgen. Elke dag heeft genoeg aan z'n eigen zorgen'
'Behandel anderen zoals jezelf graag behandeld wilt worden'
'Heb je naaste lief als jezelf'
'Overwin het kwade met het goede'
'Vrijheid geeft verantwoordelijkheid'
'Wat je zaait zul je oogsten'
'Waardeer diversiteit'
'Eenvoud is kenmerk van het ware'
Er zijn nog veel meer principes. Je weet er vast wel wat die je zelf toepast, of van mensen die je kent. Een principe is geen 'wet', geen regel die je in alle gevallen zonder meer kunt toepassen. Meestal moet je eerst nadenken (ook dat is een principe: 'gebruik je verstand') om te weten of je ze in een geval kunt toepassen, en hoe.